شاید برای مومنان عاشق این ماه فرقی نمی‌کند ماه رمضان و روزه‌داری چه تأثیری روی سلامتی دارد و فقط به جنبه‌ی روحانی آن توجه دارند. اما ما می‌خواهیم در این مطلب در خصوص تأثیر روزه‌داری در پیشگیری از ابتلا به برخی از بیماری‌ها و نوع سم‌زدایی آن از بدن صحبت کنیم. اینکه روزه چیست؟ آیا همه می‌توانند روزه بگیرند؟ فواید و مضرات روزه چیست؟ آیا روزه‌داری برای لاغر شدن و کاهش وزن مناسب است؟ در این قسمت و قسمت دوم این مطلب به تمام این سوالات پاسخ خواهیم داد. لطفاً با ما همراه باشید.
روزه‌داری در فرهنگ‌های مختلف
روزه‌داری یعنی اینکه یک روز را بدون خوردن و آشامیدن سپری کنید و بدن فقط از ذخایر خود برای گذران امورات خود استفاده کند. در برخی فرهنگ‌ها افراد روزه‌دار آب می‌خورند و از خوردن غذا خودداری می‌کنند. در برخی فرهنگ‌ها نیز روزه‌داری به این معنی است که فرد روزه‌دار میزان کالری دریافتی روزانه را کاهش می‌دهد اما آن را قطع نمی‌کند. در این صورت میزان کالری به 250 کیلوکالری محدود می‌شود. اما در روزه‌داری مذهبی فرد روزه‌دار از اذان صبح تا غروب به‌طور کامل خود را از خوردن و آشامیدن منع می‌کند.
اثرات روزه‌داری در بدن
روند سوخت‌وساز بدن به محض توقف خوردن و آشامیدن به حرکت می‌افتد و بدن خیلی زود به ذخایر چربی خود متوسل می‌شود. زمانی که روزه می‌گیرید مغز به گلوکز نیاز پیدا می‌کند. در نتیجه از ذخایر چربی بافت‌ها استفاده کرده و تری گلیسیرید را به گلیسرول تبدیل می‌کند که خود به گلوکز تبدیل می‌شود.
در صورت روزه‌داری طولانی‌مدت، بدن برای تولید گلوکز از عضلات نیز برداشت می‌کند. به این منظور از پروتئین‌هایی استفاده می‌کنید که به اسیدآمینه‌ها و سپس گلوکز تبدیل می‌شوند. این فاز «گلوکونئوژنز» یعنی سنتز گلوکز از منابع غیرقندی می‌تواند برای بدن خطرساز شود. در نتیجه لازم است که روزه‌داری سالم و با رعایت اصول صحیح را در پیش بگیرید.
چرا باید روزه بگیریم؟
روزه‌داری دلایل مذهبی و علمی متعددی دارد. اما روزه‌داری قبل از هر چیز یک عمل مذهبی پسندیده است که به تصفیه‌ی روحی افراد کمک می‌کند. گفته می‌شود که ماهاتما گاندی، سیاستمدار و فیلسوف هندی، در زمان حیات خود برای دستیابی به «پاکی هند» روزه می‌گرفت. فلاسفه‌ی بزرگی مانند سقراط و افلاطون نیز برای ارتقای کارایی مغز و افزایش قدرت تفکر خود روزه می‌گرفتند. علاوه بر این سال‌هاست که محققان در خصوص روزه‌داری و تأثیر آن روی سلامت افراد بررسی می‌کنند. نتایجی حاصل شده است که نشان می‌دهد روزه گرفتن برای درمان و مقابله با برخی از بیماری‌ها کارساز است. گفته می‌شود قرن‌ها پیش بقراط روزه‌داری را به بیماران خود تجویز می‌کرد. علم مدرن نیز اثرات مثبت روزه‌داری در پیشگیری از ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت و غیره را به اثبات رسانده است که در ادامه به آن اشاره خواهد شد:
روزه‌داری سالم با عادت‌های صحیح
برخی از متخصصان توصیه می‌کنند که از چند روز قبل شروع ماه رمضان به‌طور تدریجی میزان غذای مصرفی را کاهش دهید. ابتدا با کاهش پروتئین (گوشت قرمز، ماهی، تخم‌مرغ، محصولات لبنی و غیره) و نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه شروع کنید.
در گام بعدی مصرف روغن، چربی‌ها و آرد را کاهش داده و به‌تدریج غلات و حبوبات را کاهش دهید. توجه داشته باشید که روزه‌داری برای پاکسازی روده‌ها و به‌طورکلی دستگاه گوارش مفید است. در نتیجه می‌توانید با روزه‌داری سالم کمک زیادی به دستگاه گوارشتان بکنید.
فواید روزه‌داری در سلامت بدن
روزه علاوه بر برکات معنوی که برای همه دارد، روند پیری سلول‌های بدن را به تأخیر می‌اندازد، بدن را تمیز و پاکسازی می‌کند و از ابتلا به بیماری‌های مزمن پیشگیری می‌کند. همچنین باید بدانید روزه می‌تواند از برخی بیماری‌ها مانند دیابت، بیماری‌های التهابی مزمن، فشارخون بالا، آسم و غیره پیشگیری کند.
نتایج بررسی‌های زیادی که روی حیوانات آزمایشگاهی و برخی از انسان‌ها انجام شده است نشان از اثرات مثبت روزه‌داری روی سلامت دارد. به عقیده‌ی محققان روزه می‌تواند میزان چربی، قند و انسولین را کنترل کند. با این حال به نظر می‌رسد که به بررسی‌های تکمیلی نیاز هست. نتایج بررسی‌های جدید که در خصوص ارتباط روزه‌داری و سرطان انجام شده است نشان می‌دهد که روزه گرفتن باعث ایجاد تغییراتی در رفتار سلول‌های بدن می‌شود. به عقیده‌ی محققان همچنان نیاز به انجام پژوهش‌های گسترده‌تری در این خصوص وجود دارد.
خطرات احتمالی روزه در سلامتی
به عقیده‌ی برخی از متخصصان روزه‌داری چند روزه هیچ تغییری در شرایط فیزیولوژیکی طبیعی بدن ایجاد نکرده و خطری برای سلامتی ندارد. لازم است افرادی که از مشکل و بیماری خاصی رنج می‌برند قبل از اقدام به روزه‌داری با پزشک خود مشورت کنند. در حین روزه‌داری حتماً باید نکاتی را در نظر داشته باشید. توجه داشته باشید که روزه گرفتن بدون جبران مواد معدنی از دست رفته می‌تواند برای بدن خطراتی از جمله افت فشارخون و سرگیجه داشته باشد و در نهایت به افتادن منجر شود. بهتر است بدانید که کمبود پتاسیم نیز خطراتی روی سلامت قلب دارد. مصرف مکمل مواد معدنی یا نوشیدن آب سبزیجات (برای پیشگیری از هدر رفتن مواد معدنی) برای پیشگیری و مقابله با این مشکلات کارساز است.
توجه داشته باشید که روزه‌داری بلندمدت بخصوص از هفته‌ی سوم بدون رعایت اصول صحیح آن می‌تواند مشکلاتی برای سلامتی بدن بخصوص از بین رفتن پروتئین برای بدن ایجاد کند.
ادامه دارد....
